YOLSUZLUK
Ziya ÖZPOLAT S.M.Mali Müşavir & Bağımsız Denetçi
Kanayan yaramız,
Ülkelerin ve toplumların en kanayan yaralarından biri olan yolsuzluklara bir çok açıdan bakmamız gerekmektedir. Hangi alandan bakarsak bakalım temelde yolsuzluk, bir görev ve yetkinin kötüye kullanılması suretiyle menfaat sağlamak diye tanımlanabilir.
Yolsuzluk deyince aklımıza öncelikle, kamu da yapılan yolsuzluklar gelmektedir. Ancak özel sektörde yapılan yolsuzluklarda çok önemli boyutlara ulaşmıştır. Özellikle; bankalar, finans kurumları ve sermaye piyasasın da, spekilasyon, maniplasyon, içerden bilgi sızdırmalar neticesinde çok ciddi yolsuzluklar meydana gelmektedir.
Ülkede ve toplumda önüne geçilemeyecek derecede bozulmalara yol açan yolsuzluklar neden yapılmaktadır. Tanımı, nedeni, boyutu, topluma ve bireye etkileri, sonuçlarını tam ve doğru olarak ortaya koyup, çözüm önerileri oluşturmak ve çözüme toplumun tüm kesimiyle ulaşmak için mücadele yapmak gerekmektedir.
Yolsuzluğun oluşmasındaki en önemli nedenler arasında; gelir dağılımındaki adaletsizlik, zengin ve fakir arasında oluşan gelir farkı, yüksek oranda işsizlik, yüksek faiz oranı, kamu kaynaklarının tam olarak kaydının olmaması ve denetimsizlik gelmektedir. Kamuda yürütülen işlerin tam olarak şeffaf olmaması, popülist politikalar, özellikle kamu bankalarının iyi yönetilmemesi ve denetim eksikliği, aşırı bürokrasi, sorunların kanuni ve hukuki yollardan çözüme kavuşamaması neticesinde kanun dışı güçlerle sorunları çözmeye çalışma, sağlıksız ve hızlı kentleşmeler neticesi ortaya çıkan rant çeteleri ve buna benzer daha bir çok neden sayabiliriz. Ülkelerin yaşadığı siyasal ve ekonomi sorunların getirdiği yeni nedenler ve yeni fırsatlar la yeni yolsuzluklar ortaya çıkabilmektedir.
Yolsuzluk çeşitli şekillerde karşımıza çıkmaktadır. En çok duyulan ve en önemli olarak adlandıracağımız türü; rüşvettir. Zimmet, dolandırıcılık, sahtecilik, haksız kazanç elde etme, haksız rekabet, kayıt dışı para, kaçakçılık, spekülasyon,, maniplasyon ve buna benzer şekillerde yolsuzluk ortaya çıkmaktadır.
Yolsuzluklar çeşitli şekil ve yöntemlerle yapılabilmektedir. Önceki yıllarda en çok yolsuzluklar muhasebe hileleri yapılarak ortaya çıkmakta idi. Satışlarını gerçekten daha aşağıda göstermek, ya da giderlerini olduğundan daha fazla göstermek, naylon fatura diye adlandırdığımız gerçek olmayan faturalar almak suretiyle işletme karını düşük gösterip, düşük vergi ödemek, yada bu durumun tam tersi yapılarak işletmenin karı, hayali satış rakamları ile olduğundan çok fazla gösterilerek, bankalar kredi çekmek ve bu kredileri ödememek adına çeşitli yollara başvurarak krediyi batırmak Hayali ihracat yoluyla çıkar sağlamak, usülsuz teşvikler alarak avantaj sağlamak, kamu ihalelerinde yapılan hileler ilemenfaat sağlamak ve buna benzer çok çeşitli yolsuzluk yöntemi söyleyebiliriz.
Yolsuzlukların ülkede ve toplumda çok önemli etkileri vardır. Bunların başında ise, güven duygusu kaybolmaktadır. Devletin vatandaşına, vatandaşın ise devletine ve hukuka karşı güveni ve vatandaşında diger vatandaşa karşı güveni yok olmaktadır. Toplumun temelinde sosyal adalet olgusu kaybolmakta, yoksulluk, açlık ve sefalet ortaya çıkmaktadır. Pahalılık, işsizlik ve toplumdaki suçluluk artmaktadır. Vatandaşın siyasete ve siyasetçiye karşı bakış açısı değişmekte, güven duygusu olmayan toplum oluşmaktadır. Yolsuzlukların çok yaşandığı ülkeye karşı diger ülkelerin bakış açısı değişmekte ve uluslar arası kredi kuruluşları bu durumu göz önüne alarak değerlendirmeler yapmaktadır. Neticede ise, çok önemli ekonomik sorunlar ortaya çıkabilmektedir. En önemli etkisi ise, ülkede ki temel taşları yerinden oynatarak, ahlaki alanda bozulmalara ve çöküşlere yol açmasıdır.
Yolsuzluklara karşı mücadele etmeye karar verildiğinde, en önemli şey kararlılık olmalıdır. Öncelikle devletin en üst düzeyinden başlayarak bu mücadele için gereken her türlü yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Devletin denetim organları en etkili bir şekilde çalışmalı, sonuçları toplumla paylaşılmalıdır. Yolsuzlukla mücadelede siyasi hesaplar yapılmamalıdır.
Devlet, sivil toplum kuruluşları, basın, medya, toplum ve birey top yekün bir mücadele ile yolsuzlukların üzerine kararlılıkla gidilmelidir.
Yolsuzlukların olmadığı günleri yaşamak dileğiyle,
Kayseri, 15.04.2014
